Görüntü Rehberliğinde Radyoterapi Nedir?

Sağlıklı Hayat 16 Aralık 2017

0 613 2 dakika okuma süresi

Görüntü Rehberliğinde Radyoterapi Nedir ?

Görüntü rehberliğinde radyoterapi; kanserli bölgenin 2 ya da 3 boyutlu radyolojik görüntüleme yöntemleriyle tespit edilmesi ve yüksek dozdaki radyasyonun hedef bölgeye gönderilmesi işlemidir. Bu görüntüleme özel cihazlarla hem tedavi öncesinde hem de tedavi sırasında yapılır. Hedefin şaşmamasına son derece dikkat edilir. Çünkü uygulanan radyasyon kanserli hücrelere seçici değildir. Uygulandığı bölgedeki normal ya da kanserli her hücreyi harap eder. Yine de kanserli hücreler normal hücrelere göre radyasyona karşı daha dayanıksızdır.

Görüntü rehberliğinde radyoterapi, bir radyoterapi uzmanı tarafından yapılmalıdır. Kanserli hedef bölgedeki görüntü ve koordinat ne kadar net olursa kanser tedavisinin başarı şansı o kadar yüksek olur. Hedef bölge daha önceki seanslarda net bir şekilde belirtilmiş olsa bile, uzmanlar her bir seansta radyoterapi cihazının üzerine monte edilmiş görüntüleyici cihazlarla yeniden bu görüntüleme işlemini yapar. Böylelikle hem uygulama konusunda emin olunmuş, hem de son durum gözlemlenmiş olur.

Radyoterapi Nasıl Yapılır?

Radyoterapi uygulaması, bu iş için özel olarak tasarlanan cihazlarla donatılmış özel bir odada yapılmaktadır. Kanser hastalarının %80’inde radyoterapi vücudun dışından yapılır. Dışarıdan yapılan bu uygulamaya external radyoterapi denilir. Uygulamada sırasıyla şu adımlar izlenir:

Hastalar radyoterapi cihazında bulunan özel yatağa yatırılır.
Hastanın duruş pozisyonu ayarlanır. (Hareket etmesini gerektirmeyecek şekilde rahat bir pozisyonda olması sağlanır.)
Daha sonra personel odadan dışarıya çıkar ve “kumanda paneline” girerek görüntüleme işlemlerini gerçekleştirir.
Işınlanacak bölgenin görüntüsü ortaya çıkartılır. Bu görüntüleme 2 boyutlu ya da 3 boyutlu olabilir. Bu hem cihazın özelliklerine hem de incelenecek vücut bölgesinin derinliğine göre değişir.
Yer iyice tespit edildikten sonra radyasyonun dozu ayarlanır ve hedef bölgeye aktif bir şekilde gönderilir. Genellikle bu aktif ışıma 2 ya da 3 dakikayı geçmez. (Hastanın genel durumu bu sürede belirleyicidir.) Yaklaşık 15-20 dakika içerisinde radyoterapi bitmiş olur ve bu sürenin sonunda kişi personel yardımı ile dışarıya çıkartılır.
Terapi sırasında genelde hastalar yanma, batma, ağrı gibi herhangi bir şey hissetmez.
Hastanın vücudu radyoaktif halde kalmaz. Dışarıya çıktığında radyasyondan tamamen arınmış olur. Bu yüzden çevresindeki kişilere zarar verme durumu yoktur.

Radyocerrahi Nedir?

Vücuttaki yeri ve sınırları net bir şekilde tespit edilmiş olan kanserli dokuya çok kısa bir süre içerisinde yüksek doz radyasyon göndererek o dokuyu yok etme işlemine radyocerrahi denir. Sıradan bir radyasyon tedavisinden farkı; bu radyasyonun hedefle sınırlanmış alana gönderilmesidir. Radyocerrahide çevre dokuların zarar görmemesi için o kısımlarda doz düşük tutulur.

Radyocerrahiyi her hastaya uygulayabilmek mümkün değildir. Doktor tarafından bu tedaviye uygun görünen hastalar belirlenir ve endikasyonlar oluşturulur. (Endikasyon: İzlenecek tedavi yönteminin ve bu tedavi sürecinin nasıl yürütüleceğinin belirlenmesidir.) Radyocerrahi uygulamasında donanımlı cihazlar kullanıldığı için, radyasyon onkoloğu ile birlikte bu cihazlar hakkında bilgili ve tecrübeli olan personellerin de orada bulunması şarttır.

Radyasyon Onkoloğu (Hastalığa tanı koyar, radyasyon ve destekleyici ilaç tedavisini planlar, hastanın durumunu belli aralıklarla takip eder, kayıt tutar ve analiz eder.)
Radyasyon Fizikçisi (Hastanın tedavisini planlama, onun güvenliğini sağlama, kullanılacak radyasyonun dozunu belirleme, uygulama, cihazın rutin kalite kontrol programlarını hazırlayıp uygulama, çıkarılan yeni sistemleri uygulamaya dâhil etme, yeni sistemler geliştirme ve çevrenin radyasyon konusunda güvenliğini sağlama yetkisi radyasyon fizikçisine aittir.)
Radyasyon Teknikeri (Cihazları kullanma, verilen tedavi planını uygulamaya geçirme, cihazların takibini yapma, yan etkileri belirleme, doktor ve hasta arasındaki iletişimi sağlama görevindedir.)

Robotik Radyocerrahi:

Robotik radyocerrahi uygulaması çok üst düzey bir uygulamadır. Özellikle beyin içi bölgelerinde çok tercih edilse de vücudun başka bölgelerinde de uygulanır. Robotik cerrahinin avantajı; kalp atışı, solunum, damar atımı, gaz geçişi gibi vücut içinde gelişen hareketlenmeleri hesap etmesi ve ışımaları bu harekete göre yapmasıdır. Bu hesaplamalar neticesinde hedef bölgenin şaşmaması sağlanır.